Yaratıcı Çocuk

---

Yaratıcı Çocuk

Bu sayımızda, yazıma okuduğum bir kitapta rastladığım çok çarpıcı bir cümleyle başlamak istiyorum: “Günümüz uygarlığının en önemli hatalarından birisi insanların yaratım süreci ile ilgilenmeyip yaratılan sonuçlarla ilgilenmesi ve giderek yaratılanları putlaştırmasıdır”.

Yaratma sürecinin çocuğun gelişiminde çok önemli bir rol oynadığı bilinmektedir. Sonuca odaklanmak ve hedef belirlemek gibi kavramlar elbette ki başarı için gerekli özelliklerdir. Ancak, süreçten keyif almak ve deneyimlenen anın farkındalığını yaşamak da hayatta mutluluğu yakalamak için daha çocuk yaşta edinmemiz gereken temel becerilerden en önemlileridir.

Çocuğumun yaratma sürecini nasıl desteklerim?

Geçen sayımızda belirttiğimiz gibi çocuğunuz yaratıcı aktivitelerde kullandığı materyallerle ne kadar özgürce keşifler yaparsa o kadar becerileri gelişecektir. Ancak ,çoğunlukla gözden kaçan çok önemli bir nokta da çocuğunuzun sadece yaptıklarını değil, geçirdiği süreçleri de takdir etmeniz ve beğendiğinizi belirtmenizdir. Örneğin, “Çok güzel bir resim olmuş bu” yerine “Fırçanı çok güzel kullanıyorsun, yaptığın o hareketler çok hoşuma gitti” diyebilirsiniz.

Yaratıcılık neden önemli?

“Ben çocuğumun sanatçı olmasını istemiyorum, yaratıcı çocuk yetiştirelim diye çocukları özgür bırakıyoruz ama sonra belli kuralların uygulanması gereken akademik kurumlar gibi ortamlarda ileride topluma uymakta sorun yaşayabilirler” diye düşünüyor olabilirsiniz.

Bir konuda haklısınız, bütün gelişim teorilerinin de desteklediği gibi bütün çocuklar o erken çağlarda zaten çok yaratıcılar. Doğal eğilimleri hayal kurmak, denemek ve çevresindeki fiziksel ve kavramsal dünyayı keşfetmek. Buna rağmen, bu yüksek yaratıcılık seviyesi tüm çocukluk ve yetişkinlik dönemi boyunca korunamıyor. Özellikle, anaokuluna başlamayla birlikte toplumsal kuralların ve kısıtlamaların devreye girmesiyle yaratıcılık azalıyor. Ancak, yaratıcılık sadece sanatçı olmak için gerekli bir özellik değil.

Yaratıcılık: Problem çözme

Aslında yaratıcılık dediğimiz bir problem çözme şekli. Aklımıza ilk gelen anlamda bir matematik problemi çözmekten bahsetmiyoruz tabi ki. Bildik, geleneksel ve bize öğretilen cevapların işe yaramadığı problemleri çözmek için esnek bir düşünce şeklini devreye sokmayı gerektiren bir yöntem. Esneklik ve uyarlanabilirlik içeren yaratıcılık pek çok eğitim öğretim alanında yapılmış araştırmanın
da belirttiği gibi çocuklarımızın öğrencilik hayatlarında kullanabilecekleri çok kritik öneme sahip bir beceri.

Bahsettiğimiz anlamda yaratıcılık çocuğun zekasından veya yeteneklerinden tamamen bağımsız bir kavramdır. Demek istediğimiz, yaratıcılığı gelişmiş bir çocuk çok zeki olabilir ya da olmayabilir. Aynı şekilde, bir çocuk belli bir konuda çok yetenekli olabilir ama bu onun aynı zamanda çok yaratıcı olduğunu da göstermez. Örneğin, çok iyi bir müzisyen olmak için müzik konusunda gerekli teknik
becerilere sahip olmak yeterli olabilir. Ancak, kimi zaman bir ressam bütün teknik becerilere sahip olarak kusursuz bir resim yapabilir ama baktığınızda yapmış olduğu resimde bir doğallık veya orjinallik olmadığını hissedebilirsiniz.

Çocuklarımızın yaratıcılıklarını geliştirmelerine imkan tanıdığımızda sadece sanatta değil fen bilimleri ve sosyal bilimler gibi akademik başarı gerektiren konularda da daha başarılı olmaları için gerekli becerileri edinmelerine fırsat tanımış oluyoruz.

Sanat/ el işi faaliyetleri ve Bilimsel Yaratıcılık

Bu konuda yapılmış önemli bir araştırmadan bahsederek sizleri düşündürmek istiyorum. Bu araştırma Amerika’da bilim dünyasında belli seviyelere gelmiş farklı alanlarda uzmanlaşmış 40 bilim adamı arasında yapılmış. 20 yıl boyunca her 5 yılda bir bu katılımcılar bir seri psikolojik teste tabi tutulmuş ve bilim dünyasına yaptıkları katkılar ve başarıları açısından değerlendirilmişler.

Bu değerlendirmenin sonucunda amaçlanan bilimsel başarıyı sağlayan özellikleri belirlemekmiş. Sonuçlara bakıldığında ortaya çıkan şu olmuş: Bu bilim adamlarından çocukluklarından beri farklı sanatsal alanlara ilgi duyup çeşitli hobilerine zaman ayırarak yetişenler bahsettiğimiz anlamda problem çözme becerilerini bu yollarla geliştirdikleri için bilimsel alanda da başarıyı yakalamışlar. Başarılı bilim adamları bu hobilerine halen daha zaman ayırmakta iken, başarı elde edememiş bilim adamları hobilere zaman ayırmanın zaman kaybı olduğunu düşünüp laboratuardan çıkmayanlar olmuş.

Bir sonraki yazımda çocuklarımızın yaratıcılığını teşvik etmek için neler yapabileceğimizden bahsedeceğim.

Uzm. Psikolog Burcu AYDIN